Φίλοι του Τ.Μ.Θ.

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

ΧΑΡΗΣ ΒΑΡΒΟΓΛΗΣ
Ιστορία και εξέλιξη των ιδεών στη Φυσική
Εκδόσεις Πλανητάριο Θεσσαλονίκης, σελ. 197 

Οποιοσδήποτε παρατηρεί κατ' ελάχιστον τις επιστημονικές εξελίξεις αντιλαμβάνεται ότι η Φυσική έχει αναχθεί σε «κυρίαρχο του παιχνιδιού». Ναι μεν έχει ως απαραίτητο εργαλείο τα Μαθηματικά, αλλά ως πεδίο δράσης της... τα χάνεις: τη βρίσκεις στα πόδια όλων των άλλων επιστημών, είτε εξετάζουν χημικές αντιδράσεις ύλης και κινήσεις έμβιων οργανισμών στη Γη είτε μελετούν τα δρώμενα στο Σύμπαν.

Είναι πανταχού παρούσα, πίσω από κάθε νέο επιστημονικό επίτευγμα του ανθρώπου. Ωστόσο για να γεφυρώσεις το θριαμβικό σήμερα της Φυσικής με τις ρίζες της, για να εξοικειώσεις τον σημερινό νέο με την ιστορία των γιγάντων που τη διακόνησαν, αντιμετωπίζεις μέγα πρόβλημα.

 Πώς μεταλαμπαδεύεις ισόρροπα την πανεπιστημονική σκέψη των σοφών της αρχαιότητας και της βιομηχανικής επανάστασης με την άκρα εξειδίκευση εκείνων του 20ού αιώνα; Ο γρίφος αυτός απασχολεί ιδιαίτερα όσους αποτολμούν να εξηγήσουν την εξέλιξη της Φυσικής στη νέα γενιά, είτε είναι καθηγητές στα γυμνάσια και στα λύκεια είτε στα πανεπιστήμια ή συγγραφείς βιβλίων εκλαΐκευσης των επιστημών.

Η «χρυσή» ηλικία των επιστημονικών ανακαλύψεων «ωριμάζει» συνεχώς

 Συγγραφέας: Λαλίνα Φαφούτη 

Η ηλικία κατά την οποία οι «θετικοί» επιστήμονες κάνουν τις μεγάλες ανακαλύψεις τους
αυξάνεται θεαματικά σε σχέση με την εποχή του Αϊνστάιν

 Ουάσινγκτον 

Ο Νεύτωνας θεωρούσε ότι η πιο παραγωγική επιστημονική ηλικία του ήταν γύρω στα 23, ο Αϊνστάιν έλεγε ότι «όποιος δεν έκανε τη μεγάλη συνεισφορά του στην επιστήμη ως τα 30 δεν πρόκειται να την κάνει ποτέ». Οι δυο σοφοί μάλλον δεν έκαναν λάθος για τα δεδομένα της εποχής τους, μια νέα μελέτη όμως δείχνει ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει: οι ανακαλύψεις που χαρίζουν τα Νομπέλ σήμερα φαίνεται ότι γίνονται πολύ μετά τα 40.

Οι οικονομολόγοι Μπέντζαμιν Τζόουνς του Πανεπιστημίου Northwestern των Ηνωμένων Πολιτειών και Μπρους Γουάινμπεργκ του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Οχάιο ανέλυσαν τα δεδομένα όλων των βραβευθέντων με Νομπέλ επί περισσότερο από έναν αιώνα. Σύμφωνα με τα συμπεράσματά τους, τα οποία δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences», αν και παλαιότερα οι «νεαρές» μεγαλοφυΐες αφθονούσαν, σήμερα οι όροι έχουν αντιστραφεί.

Στη σύγχρονη εποχή, λένε, οι πιθανότητες ενός επιστήμονα κάτω των 30 να κάνει μια πολύ σημαντική ανακάλυψη είναι σχεδόν μηδαμινές. Το ίδιο «περίπου 0%» επεκτείνεται μάλιστα και στο μεγαλύτερο μέρος της τέταρτης δεκαετίας με την πλέον παραγωγική «επιστημονική ηλικία», τουλάχιστον για τη Φυσική, να μετατοπίζεται στα 48.

 Ομιλία του ελληνικής καταγωγής Ρώσου κοσμοναύτη Θεοδώρου Γιουρτσίχιν - Γραμματικόπουλου στο Κέντρο Διάδοσης Eπιστημών & Μουσείο Τεχνολογίας «Νόησις», της Θεσσαλονίκης.

Στην ποντιακή γλώσσα ξεκίνησε τη διάλεξή του, χτες το βράδυ στο Κέντρο Διάδοσης Eπιστημών & Μουσείο Τεχνολογίας «Νόησις», της Θεσσαλονίκης, ο ελληνικής καταγωγής Ρώσος κοσμοναύτης Θεόδωρος Γιουρτσίχιν - Γραμματικόπουλος, δημιουργώντας έτσι μια αμεσότητα με το κοινό, που είχε κατακλύσει την αίθουσα.

Ο κοσμοναύτης μίλησε για τις εμπειρίες του από την περιπλάνησή του στο διάστημα, στο πλαίσιο της έκθεσης «Το Σύμπαν της Ρωσικής Πρωτοπορίας - Τέχνη και εξερεύνηση του Διαστήματος στη Ρωσία 1900-1930», την οποία διοργάνωσε το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, σε συνεργασία με το Ευγενίδειο Ίδρυμα.

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την κρίση που αντιμετωπίζει την τρέχουσα χρονική περίοδο η Ελλάδα, είπε πως ακόμα και στο διάστημα - δηλαδή, όταν βρισκόμαστε «ποιο κοντά στο Θεό» - μπορεί ένας κοσμοναύτης να επιβιώσει, κατέχοντας όλες τις απαραίτητες γνώσεις αλλά και το συναίσθημα του τι κάνει και πως το κάνει.

Αντίθετα, όμως, «δεν μπορεί κάποιος να περιμένει τον από μηχανής Θεό, ο οποίος θα λύσει τα προβλήματα στην Ελλάδα. Οι ίδιοι οι Έλληνες, μαζί με τους πολιτικούς τους, πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να δουλέψουν σκληρά, να αποκτήσουν τη συνείδηση του πατριώτη του πλανήτη Γη. Τότε θα μπορέσουν να δουν και τα προβλήματα της χώρας τους, πέρα από εγωισμούς και προσωπικά συμφέροντα. Και ποιος ξέρει, τότε μπορεί να έρθει ως δώρο και η Θεία βοήθεια».

Σαν σήμερα 7 Νοεμβρίου πριν 144 χρόνια, το 1867, γεννήθηκε η Μαρία Κιουρί. Η επιστήμονας που έχει τιμηθεί δύο φορές με το βραβείο Νομπέλ: το 1903 πήρε το Νόμπελ Φυσικής  μαζί με τον στον Πιερ  Κιουρί, και τον Ανρί Μπεκερέλ, για την έρευνα των φαινομένων της ακτινοβολίας που είχε ανακαλύψει ο Μπεκερέλ και το 1911, το Νόμπελ Χημείας για την ανακάλυψη των στοιχείων του ραδίου και του πολωνίου.

Θα μείνει στην Ιστορία ως η πρώτη γυναίκα επιστήμων που έγινε διάσημη για το έργο της αλλά της οποίας η προσωπική ζωή σημαδεύτηκε από τραγωδίες και ένα σκάνδαλο το οποίο διαδραματιζόταν ακριβώς εκείνη την εποχή.

Γεννήθηκε  το 1867 στην Βαρσοβία, από μία μητέρα δασκάλα που πέθανε νωρίς και έναν πατέρα μαθηματικό. Ο θάνατος ενός από τα αδέλφια της και η δίψα για μάθηση, διαμορφώνουν τα παιδικά της χρόνια.

Όταν πάει στο Παρίσι, παραλείπει και να φάει ακόμα προκειμένου να σπουδάσει. Μια εργασία που αναλαμβάνει, για την οποία χρειάζεται εργαστήριο, την οδηγεί ως τον Πιερ Κιουρί, την αγάπη και τον γάμο της μαζί του τον Ιούνιο του 1895.

Το 1898, οι έρευνες οδηγούσαν στην ανακάλυψη δύο νέων ραδιενεργών στοιχείων, πρώτα του πολώνιου (που πήρε την ονομασία του από την πατρίδα της Μαρί) και μετά του ράδιου.

Στις 9 Αυγούστου του 1945, οι Αμερικανικές δυνάμεις έριξαν τη δεύτερη (και τελευταία μέχρι σήμερα πυρηνική βόμβα εναντίον ανθρώπων) στο Ναγκασάκι. Εδώ η βόμβα  χρησιμοποιούσε ως γόμωση το πλουτώνιο. Αυτή είχε λάβει το προσωνύμιο "Fat Man" (χοντρός) στο εργαστήριο κατασκευής της. Αρχικός στόχος ήταν η ιαπωνική πόλη Kokura, επειδή όμως το νησί Κιουσού, στο οποίο βρίσκεται, ήταν καλυμμένο από πυκνή ομίχλη, ο επικεφαλής της αποστολής ταγματάρχης Σουέινι, ακολουθώντας το σχέδιο, υποχρεώθηκε να στραφεί στον "αναπληρωματικό" στόχο, την πόλη του Ναγκασάκι.Η βόμβα έπληξε την πόλη στις 11.02 τοπική ώρα, σκοτώνοντας επιτόπου 73.884 ανθρώπους, τραυματίζοντας 74.909 και μολύνοντας άλλους 120.820 με ραδιενέργεια. Φέτος, για πρώτη φορά, έδωσαν το παρόν οι ΗΠΑ στους εορτασμούς στη μνήμη των θυμάτων του πυρηνικού ολέθρου.

Περισσότερα  διαβάστε σε προηγούμενη ανάρτηση εδώ.

Στις 9 Ιουλίου του 1955, εν μέσω του Ψυχρού Πολέμου, παρουσιάστηκε στο Λονδίνο το Μανιφέστο Russell- Einstein, από τον φιλόσοφο και ειρηνιστή Bertrand Russell . Το Μανιφέστο προέβαλλε την επικινδυνότητα των πυρηνικών όπλων και καλούσε τους ηγέτες του κόσμου να επιδιώξουν ειρηνικά ψηφίσματα για να ανακόψουν τη διεθνή διαμάχη. Το κέιμενο υπέγραφαν έντεκα αναγνωρισμένοι διανοούμενοι και επιστήμονες, μεταξύ των οποίων και ο Albert Einstein. Ας σημειωθεί πως ο Einstein το υπέγραψε λίγες μέρες πριν τον θάνατό του (18 Απριλίου 1955).