Φίλοι του Τ.Μ.Θ.

Παιδεία είναι η μόρφωση για ν΄ αποκτά ο αμόρφωτος νέα μορφή: εύμορφη, όμορφη.

Μορφώνω σημαίνει δίνω μορφή, σχήμα, σε κάτι α-σχημάτιστο, α-διαμόρφωτο, α-διάπλαστο.

Παιδί, για πολλούς παιδαγωγούς, είναι το α-διάπλαστο ον που δια-πλάθεται με την κατάλληλη αγωγή όσο να αποκτήσει ευμορφία, μόρφωση, ομορφιά. Η «πρώτη, ζωντανή ύλη» του παιδιού, «το υπόστρωμά» του θεωρείται «εύπλαστο». Η «ύλη» του, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, είναι «εκμαγείο» που μορφοποιείται διαρκώς, όσο να πάρει την τελική μορφή. Το είδος, το ορισμένο είδος το ανθρώπου. Αυτό γίνεται με τη συνεχιζόμενη μορφοποίηση καθώς αναπτύσσονται όλες οι λανθάνουσες ιδιότητες του παιδιού με:

Τη διδασκαλία της γλώσσας, που αναπτύσσει τις νοητικές ικανότητές του (γραφή - ανάγνωση).

Τη διδασκαλία των αριθμών που καλλιεργεί την ευφυΐα του.

Την κατάλληλη γυμναστική, που διαπλάθει το σώμα του. (Σκοπός της γυμναστικής λέει ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του "δεν είναι ο βάναυσος αθλητισμός που αποθηριώνει την ψυχή").

Τη διδασκαλία της μουσικής, που καλλιεργεί την προσωπικότητά του.

Το παιδί φθάνει, κάποτε, σε κατάσταση «εντελεχείας», τέλειας ανάπτυξης.

Ο απόφοιτος «έχει εντελώς», απέκτησε πλέον την ύψιστη εντέλεια, την τελειότητα? Αυτή την τελική μορφή, το είδος, το ορισμένο είδος του ανθρώπου.

Καρπός της παιδείας είναι ο εύμορφος, όμορφος, ωραίος πολίτης.

Καρπός της παραπαιδείας, του «κατευθυνόμενου τεχνοκρατικού επαγγελματισμού» είναι ο δύσμορφος ιδιώτης, ο ιδιοτελής και μικρόψυχος, που νιώθει περιφρόνηση για τους συνανθρώπους του, που έμαθε να πιστεύει ότι το νόημα της ζωής είναι η υπακοή του υπ-ήκοου, ή η απόκτηση πλούτου διά πυρός και σιδήρου, αντί της δημιουργίας: της προσφοράς δηλαδή ωφέλιμου έργου στο σύνολο.

Χωρίς την έννοια της μορφής δεν μπορούμε να κατανοήσουμε το προϊόν της παιδείας, τη μόρφωση δηλαδή (ή τον καρπό της παρα-παιδείας: την παρα-μόρφωση).

Αλλά ας κάνουμε μια μικρή ανασκόπηση.

Μορφή, στη μυθολογία μας, έχει μονάχα ο Μορφεύς, ο γιος του Ύπνου, από το γένος της Νύχτας- ο θεός των ονείρων.

Μετά, από το σώμα του Μορφέως, φτιάχνονται οι πρωτόπλαστοι, που .... όμοιοι με μορφές ονείρων ζούσαν σ όλο το μάκρος της ζωής τους. («Αλλ? ονειράτων αλίγκιοι Μορφαίσι τον μακρόν βίον». Βλ. Αισχύλου, Προμηθέας Δεσμώτης, στ. 435-471).

- Και πώς ξύπνησαν; Πώς πήραν μορφή ανθρώπου; Αποβάλλοντας τη Μορφή του .... Μορφέως:

Ρωτούν οι Ωκεανίδες τον Προμηθέα - εξηύρον αυτοίς- λέει ο Τιτάνας - γραμμάτων τε συνθέσεις, μνήμην απάντων ....» (Με τα γράμματα ξύπνησαν, που χαράζουν, άσβηστα, τα πάντα στην ανθρώπινη μνήμη.)

Στον Όμηρο, που έπεται των μύθων, η λέξη μορφή, χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τα γράμματα, για τις λέξεις που φτιάχνουν το λόγο και τη λογική.

Αν οι παρατηρήσεις τους επαληθευθούν, ερευνητές στην Ιταλία θα έχουν ανακαλύψει τα αξιόνια, σωματίδια των οποίων η ύπαρξη ρίχνει φως στη σκοτεινή ύλη του Σύμπαντος

Γαλδαδάς Αλκης

05.07.2020, 08:10

Κοιτάζοντας το καθρέφτισμα του ήλιου στο νερό ενός πηγαδιού και χάρη στην ευφυΐα του ο Ερατοσθένης, διευθυντής της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, τον 3ο αιώνα π.Χ., υπολόγισε με μόλις 2% λάθος την περιφέρεια της Γης. Την κίνηση του Ερατοσθένη σήμερα υπάρχουν ερευνητές που τη μιμούνται. Στρέφουν τα μάτια προς τα έγκατα της Γης για να καταλάβουν τι γίνεται εκεί ψηλά. Κατεβαίνουν σε εργαστήρια σκαμμένα βαθιά μέσα στη γη, για να ανακαλύψουν μυστικά σχετικά με σωματίδια που κινούνται παντού στο Σύμπαν και αγκαλιάζουν ολόκληρους γαλαξίες!

Οταν στις 17 Ιουνίου ανακοινώθηκαν οι πρώτες μετρήσεις από ένα πείραμα που ξεκίνησε το 2014, 120 χιλιόμετρα βορειο-ανατολικά της Ρώμης, στο υπόγειο εργαστήριο του Gran Sasso, το νέο έκανε τον γύρο του κόσμου, και όχι άδικα. Τα αποτελέσματα από αυτές τις μετρήσεις τα εξέταζε επί δύο χρόνια περίπου η ομάδα του πειράματος, με τους 135 ερευνητές της να ανήκουν σε 22 διαφορετικούς ερευνητικούς οργανισμούς με προέλευση από την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αμερική. Και όλα αυτά για να βεβαιωθούν ότι δεν είχε γίνει κάποιο λάθος, αν και οι αμφιβολίες δεν έχουν ακόμη διαλυθεί.

Ποιο ήταν όμως αυτό το νέο; Οτι ίσως να είχε πιστοποιηθεί για πρώτη φορά η ύπαρξη ενός σωματιδίου «άξιον». Και τι το τρομερό, θα σκεφτεί κάποιος, αν βρίσκεται έξω από τη στενή κοινότητα των «κυνηγών της σκοτεινής ύλης» ή έστω αυτών που παρακολουθούν κάπως από πιο κοντά τα σοβαρά επιτεύγματα στην Αστροφυσική. Ενα σωματίδιο ακόμη στα τόσα που έχουν βρεθεί?

Κυνηγώντας το χρυσόμαλλο δέρας

Ο Φριτζ Τζβίκι ήταν ένας ελβετός επιστήμονας που από το 1925 μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες και εκεί, στο διάσημο California Institute of Technology, μελέτησε τη συμπεριφορά των χιλιάδων γαλαξιών ενός νεφελώματος που φαίνονταν να κινούνται με υπερβολικά μεγάλη ταχύτητα. Τόση ώστε θα έπρεπε να είχαν ξεφύγει από το νεφέλωμα αυτό. Κάτι όμως φαινόταν πως τους επηρέαζε. Και αυτό το κάτι που δεν παρήγαγε φως και έμενε απρόσιτο για τα τηλεσκόπια το ονόμασε «Dunkle Materie», δηλαδή «σκοτεινή ύλη».

Το να ξέρουμε πόση μπορεί να είναι η μάζα ενός ολόκληρου γαλαξία μαζί με την ύλη που δεν  βλέπουμε καν φαντάζει σχεδόν σαν έργο ενός μάγου. Αρκετά νωρίς όμως οι άνθρωποι, ήδη από τον 16ο αιώνα περίπου, γνώριζαν πως η τροχιακή ταχύτητα ενός σώματος που περιστρέφεται ομαλά γύρω από κάποιο κέντρο εξαρτάται και από τη μάζα που παρεμβάλλεται ανάμεσα σε αυτό και το κέντρο περιστροφής. Και μάλιστα αν τετραπλασιαστεί η απόσταση από το κέντρο, η ταχύτητα θα πρέπει να πέσει στο μισό.

Αυτή την απλή γνώση επιχείρησαν να χρησιμοποιήσουν για να βρουν και τη μάζα ενός ολόκληρου γαλαξία, αφού μπαίνει και αυτή στον τύπο υπολογισμού. Το επιτύγχαναν μετρώντας την ταχύτητα περιστροφής των άστρων και των διαφόρων αερίων μέσα σε έναν γαλαξία και την απόστασή τους από το κέντρο. Είχαμε φθάσει στο 1970 και πλέον έγινε βεβαιότητα πως η ταχύτητα δεν άλλαζε όσο και αν απομακρυνόσουν από το κέντρο του περιστρεφόμενου γαλαξία.

Ηταν κάτι παράδοξο και τι συμπέρασμα έβγαινε από αυτό; Οτι υπήρχε μια τεράστια αόρατη μάζα, πολύ μεγαλύτερη σε αναλογία με την ορατή, που περιέβαλλε τον κάθε γαλαξία μέχρι τα άκρα του.

Από τότε, και επί πενήντα χρόνια μέχρι σήμερα, χιλιάδες ερευνητές σε ολόκληρο τον κόσμο ψάχνουν να βρουν από τι υλικό είναι φτιαγμένη αυτή η σκοτεινή ύλη. Που όχι μόνον εμπλέκεται στην περιστροφή των γαλαξιών, αλλά έχει ανάμειξη και στο ότι επικράτησε η ύλη έναντι της αντιύλης στο ξεκίνημα του Σύμπαντος και σχετίζεται και με μία προς απόδειξη ακόμη θεωρία, την υπερσυμμετρία, που αν επαληθευτεί θα επιβεβαιώσει πως ο πλέον στοιχειώδης δομικός  λίθος της ύλης είναι μια παλλόμενη χορδή, τόσο μικρή που προς το παρόν δεν μπορεί να την πιάσει και το ισχυρότερο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο στον κόσμο. Και όποιος βρει τι τέλος πάντων συνιστά τη σκοτεινή ύλη έχει εξασφαλίσει, και γρήγορα μάλιστα, ένα βραβείο Νομπέλ στη Φυσική.

25 ΙΟΥΝΊΟΥ, 2020

Το έργο ActiVatoR έχει ως φιλοσοφία να ενώσει εκπαιδευτικούς, πολιτιστικούς και ερευνητικούς φορείς, αλλά και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς του πολιτισμού, του τουρισμού, της εκπαίδευσης και της πληροφορικής με απώτερο σκοπό την προώθηση και προαγωγή των επιστημών, της τεχνολογίας και του πολιτισμού τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν και το μέλλον, μέσα από στοχευμένες δράσεις έρευνας και ανάπτυξης τεχνολογιών βιωματικής εικονικής πραγματικότητας 4D.

Πρόκειται για μία προσπάθεια εξέλιξης της βιωματικής εικονικής πραγματικότητας με στόχο τη μάθηση, την εξοικείωση ανηλίκων και ενηλίκων με τις νέες τεχνολογίες, τη διάδοση της γνώσης, την εξέλιξη της έρευνας αλλά και την ψυχαγωγία. Ο χρήστης πέρα από την τρισδιάστατη προβολή και τον έλεγχο της γωνίας θέασης θα έχει τη δυνατότητα για πλήρη φυσική ανάδραση μέσα από εξειδικευμένο εξοπλισμό προσομοίωσης κίνησης, περιστροφής, χειρισμού και δυναμικής ανάδρασης, βιώνοντας κατά τον τρόπο αυτό σωματικά τις εμπειρίες στις οποίες συμμετέχει.

Περισσότερα για το έργο μπορείτε να δείτε πατώντας εδώ.

Με στόχο τη διερεύνηση των επιθυμιών και των προσδοκιών που έχουν οι διάφορες κατηγορίες χρηστών από ένα σύστημα εικονικής περιήγησης σε πολιτιστικούς χώρους, έχει σχεδιαστεί σχετικό ερωτηματολόγιο. Οι ανάγκες των χρηστών λειτουργούν ως ένα κίνητρο για την ανάπτυξη του συστήματος και ως μια βάση για την λεπτομερή καταγραφή των απαιτήσεων.

Συμπληρώσετε το ερωτηματολόγιο πατώντας εδώ και λάβετε μέρος στην κλήρωση με δώρο προσκλήσεις δωρεάν εισόδου στο ΝΟΗΣΙΣ!

Το παρόν έργο υλοποιείται στο πλαίσιο της Δράσης ΕΣΠΑ 2014-2020, του Ε.Π. «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ)», ?ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ? (ΕΔΚ I).

ΕΠΙΣΤΗΜΗ 25.06.2020

Φωτ. ΑΠΕ - ΜΠΕ

ΝΑΣΑ, Διάστημα

Ο τεράστιος ωκεανός νερού που πιστεύεται ότι υπάρχει στο εσωτερικό τού δορυφόρου Ευρώπη του Δία θα μπορούσε να είναι φιλόξενος για την ανάπτυξη ζωής. Σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει μία νέα γεωχημική μελέτη μοντελοποίησης από επιστήμονες της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), η οποία έρχεται να ενισχύσει ήδη υπάρχουσες εκτιμήσεις.

Η Ευρώπη είναι ένα από τα μεγαλύτερα φεγγάρια στο ηλιακό σύστημά μας και από τότε που έκαναν κοντινές σε αυτήν διελεύσεις τα διαστημικά σκάφη Voyager και Galileo συλλέγοντας στοιχεία, οι επιστήμονες θεωρούν πολύ πιθανό ότι κάτω από την παγωμένη επιφάνειά της διαθέτει έναν βαθύ ωκεανό. Όμως, η προέλευση και η σύνθεση του ωκεανού, καθώς και η πιθανότητα να φιλοξενεί ζωή, παραμένουν αντικείμενο συνεχιζόμενου επιστημονικού διαλόγου.

• Vassiliki Kalogera &
• Michael Kramer

Nature Astronomy (2020) Cite this article

On 3 May 2020 the Greek and extended international astronomy community lost Professor Emeritus John Hugh Seiradakis, a highly impactful, wide-reaching researcher and educator, and mentor to generations of students.

John (Jiannis or Johnny to his colleagues, friends and family) was born on 5 March 1948 in the town of Chania on the island of Crete, Greece, to his mother Mercy Burdett Money-Coutts Seiradaki and his father Michael Seiradakis. Michael was a proud Cretan from a small farming village, who fought with the resistance against the Nazis during the Second World War. In 1947 he married Mercy, a British archaeologist who had moved to Greece in the 1930s and worked on various projects, including the Knossos excavations. She later worked with the Red Cross, and during and after the war she established and directed an orphanage on Crete.

John Hugh Seiradakis (1948-2020). Credit: John Antoniadis

Jiannis spent his childhood on Crete but finished high school in Athens, where the family, including his younger sister Sophia Hester, had moved in 1962. He studied physics at the University of Athens and moved on to postgraduate studies in radio astronomy at the University of Manchester and the Jodrell Bank Observatory. He received his PhD in 1975, completing his dissertation with Dr John G. Davies, which focused on the design and execution of the first low-latitude survey for pulsars in the Galactic plane. During his PhD, Jiannis discovered 18 new pulsars (one associated with a supernova remnant), increasing the then known sample by 20%, and leading to several influential publications.