Φίλοι του Τ.Μ.Θ.

Στην Πνύκα, εκεί που οι Αθηναίοι συγκαλούσαν την Εκκλησία του Δήμου, βρίσκονται τα θεμέλια του Ηλιοσκόπιου του Μέτωνα, του πρώτου αστεροσκοπείου της Ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας.

Στέφανος Νικήτας ,

CNN Greece

Φωτογραφίες: Αστεροσκοπείο Αθηνών - Πηγή: Aνδρέας Καμουτσής

Λίγα μέτρα πιο πέρα, εδώ και σχεδόν δύο αιώνες,στην κορυφή του βραχώδους λόφου των Νυμφών, με υπέροχη θέα προς τον Παρθενώνα, είναι χτισμένο το κτίριο του Θεόφιλου Χάνσεν το οποίο στέγαζε το νεοϊδρυθέν τότε Αστεροσκοπείο. Λίγο παραπέρα, στον πρόσφατα επισκευασμένο Θόλο στο λόφο της Πνύκας, ένα τηλεσκόπιο του 1902 παραπέμπει στο μυθιστόρημα του Ιουλίου Βερν «Ο περίπλους της Σελήνης».

Μια μέρα πριν από το θερινό ηλιοστάσιο επισκέφτηκα το αστεροσκοπείο και αισθάνθηκα έστω και για λίγες ώρες ήρωας του μυθιστορήματος του μεγάλου Γάλλου συγγραφέα. Στη σιδερένια πόρτα της εισόδου με υποδέχθηκε ηαστροφυσικός Φιόρη - Αναστασία Μεταλληνού η οποία μου παρουσίασε τον χώρο, τα κτίρια, τα αστρονομικά όργανα και μου διηγήθηκε την ιστορία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών.

Το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών αποτελεί το πρώτο Ερευνητικό Κέντρο της Χώρας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η πορεία του είναι συνυφασμένη και αντανακλά την εξέλιξη της έρευνας και τη σύνδεσή της με τις κοινωνικές υπηρεσίες στη νεότερη Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο ότι η θέση του βρίσκεται σε έναν από τους επτά λόφους των Αθηνών, στον Λόφο των Νυμφών, απέναντι από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης και δίπλα στον Λόφο της Πνύκας, όπου βρισκόταν το Ηλιοτρόπιο του αστρονόμου Μέτωνα, ήδη από το Χρυσό Αιώνα των Αθηναίων.

Από τον Μέτωνα στην ίδρυση του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών

Η ίδρυση του Εθνικού Αστεροσκοπείου, την περίοδο που ακολούθησε της σύστασης του νέου ελληνικού κράτους, αντανακλά την επιθυμία των εθνικών ευεργετών να δημιουργήσουν στην Αθήνα θεσμούς αντίστοιχους με εκείνους που υπήρχαν σε άλλες πόλεις του κόσμου.

Πριν από 175 χρόνια, το 1842, ένας πεφωτισμένος άνθρωπος, ο βαρόνος Γεώργιος Σίνας, τότε πρόξενος της Ελλάδας στην Βιέννη, εκδήλωσε την πρόθεσή του να πραγματοποιήσει δωρεά ώστε να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη της επιστημονικής έρευνας σε ένα από τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. Με παρότρυνση του φυσικού και αστρονόμου, καθηγητή Γεωργίου Βούρη, και του πρεσβευτή της Αυστρίας στην Ελλάδα, Anton Prokesh-Osten, ο Σίνας δώρισε στο ελληνικό κράτος 500.000 δραχμές για την ίδρυση αστεροσκοπείου στην Αθήνα. Για τον σχεδιασμό ενός λιτού αλλά εμβληματικού κτιρίου χρησιμοποιήθηκαν τα σχέδια ενός μεγαλοφυούς αρχιτέκτονα, του Θεόφιλου Χάνσεν.

Μεταξύ των προταθέντων λόφων του Αγχέσμου (λόφος του Στρέφη), της Ακροπόλεως, του Λυκαβηττού και των Νυμφών, επέλεξαν τον τελευταίο ως τον καταλληλότερο για την θεμελίωση του πρώτου ελληνικού ερευνητικού ιδρύματος. Ο θεμέλιος λίθος τοποθετήθηκε στις 26 Ιουνίου του 1842 (8 Ιουλίου με το νέο ημερολόγιο), κατά τη διάρκεια μιας έκλειψης ηλίου, υπό τους ήχους μουσικής, παρουσία πλήθους Αθηναίων και τους κανονιοβολισμούς μιας φρεγάτας αγκυροβολημένης στον Πειραιά. Η επιγραφή «Servare Intaminatum», δηλαδή «να διατηρηθεί ανέπαφο», τοποθετήθηκε ύστερα από επιθυμία του Σίνα και στο πέρασμα του χρόνου έγινε απόλυτα σεβαστή. Το κτίριο Σίνα, το οποίο σήμερα στεγάζει το Μουσείο Γεωαστροφυσικής, έχει την ίδια μορφή, όπως όταν ολοκληρώθηκε, το 1846.

Ερ. Ποιά ήταν η πρώτη σας επαφή με την επιστήμη της Χημείας;

Η πρώτη μου επαφή ήταν τα τεύχη του περιοδικού Journal of Organic Chemistry που ο πατέρας μου - καθηγητής της οργανικής χημείας στο ΑΠΘ - έφερνε τακτικά στο σπίτι για να τα μελετήσει με την ησυχία του.  Από την πρώτη στιγμή που ξεφύλλισα από περιέργεια ένα τεύχος, βρέθηκα αντιμέτωπος με ένα νέο κόσμο ακατανόητο, αλλά γι? αυτό ακριβώς προκλητικό. Ήταν σαν ένα αίνιγμα που αν μπορούσα να το λύσω θα άνοιγαν οι πόρτες για τη γνωριμία μου με μια επιστήμη που ελάχιστα γνώριζα και ήθελα να κατανοήσω πριν ακούσω τις πρώτες διδασκαλίες. Ιδιαίτερη γοητεία εξασκούσαν πάνω μου οι τύποι, παρ' όλη την άτεχνη γραφική παράστασή τους. Τι άραγε αντιπροσώπευαν, πώς συνδέονταν με τις χημικές ουσίες, ποια ήταν εντέλει αυτή η άγνωστη νέα γλώσσα; Ακόμη και σήμερα όταν συναντώ νέους τύπους, πριν πληροφορηθώ από πού προέρχονται και ποια η σημασία τους, αρκεί η ομορφιά της συμμετρίας τους, της πολυπλοκότητας ή της παρουσίας ασυνήθιστων δομικών χαρακτηριστικών για να μου κεντρίσει το ενδιαφέρον, επιστημονικό, εγκυκλοπαιδικό και τελευταία ετυμολογικό! Παραθέτω κάποιους τύπους χωρίς σχόλια ώστε να γίνει κατανοητό γιατί μου αρέσουν. Πατήστε εδώ.

Ερ. Με ποιό τρόπο επηρέασε η Χημεία τη ζωή σας;

Η Χημεία ως κεντρική επιστήμη εμπλέκεται όχι μόνο σε πολλά επιστημονικά πεδία και τις εφαρμογές τους, αλλά και σε τομείς εκ πρώτης όψεως άσχετους, όπως στη λογοτεχνία και στις καλές τέχνες, την ψυχολογία, ακόμη και τη μουσική! Αυτός ο πολυσχιδής ρόλος της Χημείας με ώθησε στον ελεύθερο χρόνο μου να ασχοληθώ συστηματικά με τις προεκτάσεις της Χημείας προς κάθε κατεύθυνση, από τον υλικό νανόκοσμο ως τις φιλοσοφικές, αισθητικές και γλωσσολογικές συνιστώσες της. Με λίγα λόγια, η Χημεία ήταν για μένα αγαπημένο επάγγελμα και ταυτόχρονα χόμπι που εξακολουθώ να εξασκώ μετά τη συνταξιοδότησή μου.

Δημήτρης Νανόπουλος: Πάρτε ρίσκα! Η ζωή χωρίς αυτά είναι βδελυρή, ανούσια, ξηρή

Συζητώντας με έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες για το μποζόνιο του Higgs, την ύπαρξη του Θεού, την επιστήμη και τα κορίτσια

Από τον ΤΑΣΟ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟ

Είχα αποφασίσει ότι θέλω να κάνω πράγματα ουσιαστικά στη ζωή μου και χωρίς δουλειά
πράγματα από μόνα τους δεν γίνονται. Φωτο: Μάνος Χρυσοβέργης Πηγή: www.lifo.gr

Ο Δημήτρης Νανόπουλος είναι από τους πιο γνωστούς -διεθνώς- Έλληνες επιστήμονες. Είναι αυτός, ο όποιος μαζί με την ομάδα του πήρε τις τελευταίες δεκαετίες δυο βραβεία Αϊνστάιν για τις καλύτερες εργασίες που έχουν γραφτεί πάνω στη θεωρία της σχετικότητας. Είναι ένας άνθρωπος που πέρα από την επιστήμη έχει γνώμη και άποψη για όλα τα μεγάλα θέματα της ελληνικής κοινωνίας.

Ίσως ο Δημήτρης Νανόπουλος να είναι ο τρίτος Νομπελίστας μας. Στο τέλος της συζήτησης μας ήρθαν στο μυαλό μου όλοι οι καθηγητές της ζωής μου, από το δημοτικό μέχρι και σήμερα. Τι ύφος και πόση ψεύτικη αξία πουλούσαν αυτοί οι άνθρωποι. Και ύστερα συναντάς έναν τόσο σπουδαίο και απλό συνάμα άνθρωπο και ανακαλύπτεις την τεράστια καρδιά που μπορεί να κουβαλάει μέσα του. Απάντησε με απλότητα ακόμα και στις πιο απίστευτες ερωτήσεις μου. Ήταν τιμή μου.

Ας ξεκινήσουμε από τα παιδικά σας χρόνια. Θέλω να θυμηθείτε πότε ανακαλύψατε για πρώτη φορά την αγάπη σας για την φυσική, τις θετικές επιστήμες γενικότερα;

Η ιστορία ξεκίνα από το γυμνάσιο που μας χώριζαν οι καθηγητές σε κλασικές και θετικές σπουδές. Είχα διαλέξει αρχικά τις κλασικές σπουδές. Δεν ήμουν και καλός μαθητής, μάλλον μέτριος ήμουν. Ύστερα όμως συνέβη κάτι παράξενο στη ζωή μου. Ο πατέρας μου στην 4η γυμνάσιου μου έφερε ένα καταπληκτικό εξωσχολικό βιβλίο φυσικής. Όταν το έπιασα στα χέρια μου μαγεύτηκα, τρελάθηκα. Και το παράξενο είναι, πως πραγματικά μου ήρθε και το πήρα στα χέρια μου γιατί τότε δεν ήμουν αυτό που μπορεί να φαντάζονται. Δεν ήμουν το καλό παιδί με τα γυαλιά μυωπίας, που τριγυρνούσε γύρω από τη μάνα του και τα βιβλία του. Καμιά σχέση, εγώ το μυαλό μου τότε μέχρι και την 3η γυμνάσιου το είχα στα γήπεδα και στις αλάνες.

Εκεί λοιπόν που ξεφύλλιζα το βιβλίο άρχισα να το διαβάζω μετά μανίας, όπως όταν διαβάζει κάποιος πρώτη φορά στη ζωή του ένα μυθιστόρημα. Δεν το άφηνα από τα χέρια μου, έλεγα συνέχεια «τι γίνεται, τι λέει εδώ πέρα;» αυτό το βιβλίο ήταν που μου έδωσε την πρώτη μεγάλη ώθηση.

Στην 4η Γυμνασίου άρχισα να λύνω συνέχεια ασκήσεις φυσικής από μόνος μου. Είχε αποκτήσει μεγάλο ενδιαφέρον στη ζωή μου αυτή η επιστήμη. Θυμάμαι ότι από τότε, από την εποχή του Γιώργου Παπανδρέου, αρκετά παιδιά παγαίνανε φροντιστήριο για να λύσουν αυτές τις ασκήσεις και εγώ καθόμουν και τις έλυνα μόνος μου. Με σηκώνει κάποια στιγμή ο καθηγητής να πω το μάθημα, λύνω τις ασκήσεις και με ρωτάει Νανόπουλε μόνος σου τις έλυσες; Είχε το βλέμμα τις δυσπιστίας, δεν μπορούσε να το πιστέψει, φανταζόταν και εκείνος πως το πιθανότερο ήταν να πηγαίνω φροντιστήριο όπως και οι υπόλοιποι συμμαθητές μου. Το φροντιστήριο για μένα τότε ήταν μια πολυτέλεια. Δεν είχαμε πολλά χρήματα για να κάνουμε τέτοιες κινήσεις. Μια φυσιολογική μικροαστική οικογένεια ήμασταν.

Μετά προς το τέλος του γυμνάσιου, άλλαξα σχολείο και γνώρισα ένα φοβερό καθηγητή φυσικής τον Τσιγκούνη, που με βοήθησε πάρα πολύ. Από εκεί και πέρα τα πράγματα πήραν το δρόμο τους. Αλλά είχα τρέλα. Είχα τρέλα με τη μπάλα και με τη φυσική.

Τώρα είναι πολύ ωραία να κάθεσαι και να αφηγείσαι τη ζωή σου, αλλά όταν το κάνεις, πονάς πολύ, γιατί παίρνεις ρίσκα. Αυτό που θέλω λοιπόν να πω στους νέους είναι ότι η ζωή είναι γεμάτη ρίσκα που πρέπει να πάρεις. Πάνε μπροστά μόνο αυτοί που ρισκάρουν.

Τις σπουδές στο εξωτερικό είχατε προαποφασίσει ότι θα τις κάνετε πριν από την επιτυχία σας στο φυσικό του Καποδιστριακού η έπειτα;

Κοίτα, δεν είχα προαποφασίσει τίποτα. Ήθελα να περάσω στο φυσικό τμήμα και πέρασα. Τελείωσα πολύ γρήγορα τη σχολή μου, γιατί επιτέλους έκανα αυτό που μου άρεσε πολύ. Όταν τέλειωσα όμως αποφάσισα ότι ήθελα να συνεχίσω τις σπουδές και κατάφερα με πολύ κόπο να πάρω υποτροφία για το πανεπιστήμιο του Σάσεξ στην Αγγλία. Είναι κάτι που δεν έχω ξαναπεί αλλά θυμάμαι ότι η οικογένεια μου, αν δεν κατάφερνα να πάρω την υποτροφία από μόνος μου δεν θα μπορούσε να μου παρέχει τη δυνατότητα σπουδών στο εξωτερικό. Δεν είχαμε όπως σου είπα και προηγουμένως τόσα χρήματα. Ο πατέρας μου δούλευε στον Ευαγγελισμό και η μητέρα μου ήταν μια απλή νοικοκυρά.

Θυμάμαι που λες, ότι είχα μαζέψει λίγα χρήματα και όταν έμαθα ότι πήρα την υποτροφία πήγα με το τρένο από την Αθήνα στο Μόναχο και από το Μόναχο στο Λονδίνο ένα ατέλειωτο ταξίδι. Ε εκεί μόλις πήγα έπεσα με τα μούτρα στη δουλειά. Είχα αποφασίσει ότι θέλω να κάνω πράγματα ουσιαστικά στη ζωή μου και χωρίς δουλειά πράγματα από μόνα τους δεν γίνονται. Όταν πήγα στο Πανεπιστήμιο του Σάσεξ, τους ζήτησα να πάρω όλα τα μαθήματα που χρειαζόμουν αμέσως.

Πήρα τα μαθήματα που χρειαζόμουν για να πάρω το χαρτί, αλλά και άλλα μαθήματα από άλλους κλάδους, τέτοιο «κάψιμο» είχα που λέτε και εσείς οι νεότεροι. Λοιπόν, πήγα Σεπτέμβριο και μέχρι το Μάιο, σε πληροφορώ τα είχα τελειώσει όλα.

Φωτο: Μάνος Χρυσοβέργης

HuffPost Greece  |  Ann Brenoff

Η τεχνολογία προχωράει με γοργούς ρυθμούς και ήδη έχει αλλάξει μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς μας και αναμένεται να αλλάξει ακόμα περισσότερα τα επόμενα 10 χρόνια, ειδικά για την τρίτη ηλικία.

Αυτές είναι οι τεχνολογικές εξελίξεις που αναμένουμε να γίνουν μέσα στα 10 χρόνια που ακολουθούν και θα κάνουν τη ζωή μας ακόμα πιο εύκολη.

Πινακίδες που μιλούν
Η νυχτερινή οδήγηση δυσκολεύει ιδιαιτέρως τους μεγαλύτερους σε ηλικία ανθρώπους, αφού με τον χρόνο η όραση μειώνεται. Ο οδηγός πλοήγησης δίνει μία ασφάλεια αλλά δεν θα ήταν φοβερό να υπήρχαν πινακίδες που ανακοινώνουν όλα όσα γράφει η πινακίδα, καθώς πλησιάζει το αυτοκίνητο;

Αυτοκίνητα στον αυτόματο πιλότο

Η τεχνολογία για τα αυτοκίνητα που δεν θα χρειάζονται οδηγό δεν αργεί να έρθει και αυτό πρέπει να χαροποιεί ιδιαιτέρως όσους βαδίζουν στην τρίτη ηλικία, αφού η αίσθηση της ανεξαρτησίας που δίνει η οδήγηση είναι σημαντική για την ψυχολογία του ατόμου. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις θα είναι πιο ασφαλές να οδηγεί ο αυτόματος πιλότος.

Ο γιατρός θα σας δεχτεί τώρα... στο Skype!

Ένας γιατρός που θα κάνει κατ' οίκον επισκέψεις μέσα από το διαδίκτυο θα βοηθήσει εκείνους που μένουν μακριά και δεν έχουν άμεση πρόσβαση σε γιατρούς. Φυσικά, αυτό σημαίνει ότι σε 10 χρόνια από τώρα οι άνθρωποι αυτών των ηλικιών θα είναι περισσότερο εξοικειωμένη με την τεχνολογία.

Παρακολούθηση των εξετάσεων
Ήδη είναι δυνατόν να παρακολουθήσεις κανείς μέσα από το smartphone του τους παλμούς της καρδιάς του και υπάρχουν εφαρμογές που μπορείς να βάλεις στοιχεία όπως, το βάρος και το ύψος σου και να βγει μία εκτίμηση σχετικά με την υγεία σου. Στο μέλλον ελπίζουμε ότι θα μπορεί κανείς να παρακολουθεί όλες τις εξετάσεις του και τις μετρήσεις που κάνει μέσα από μία απλή εφαρμογή.

Διαδικτυακή παρακολούθηση ιατρικού ιστορικού
Μία πλατφόρμα που θα επιτρέπει να κάνει προσβάσιμο το ιατρικό του ασθενή σε γιατρούς από διαφορετικά νοσοκομεία θα διευκόλυνε στο κόλλημα που υπάρχει στο να μεταφέρεται από το ένα νοσοκομείο στο άλλο. Επιπλέον, ο ασθενής δεν θα χρειάζεται να κουβαλάει μαζί του σε κάθε εξέταση, όλα του τα χαρτιά και τις εξετάσεις.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 17/05/2017

Σήμερα συμπληρώνονται 115 χρόνια από την ανακάλυψη του Μηχανισμού των Αντικυθήρων και η Google αφιερώνει στο γεγονός το σημερινό της Doodle.

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων (και χρονολόγιο των Αντικυθήρων, υπολογιστής των Αντικυθήρων ή αστρολάβος των Αντικυθήρων) είναι ένα αρχαίο τέχνημα που πιστεύεται ότι ήταν ένας αρχαίος αναλογικός, μηχανικός υπολογιστής και όργανο αστρονομικών παρατηρήσεων, που παρουσιάζει ομοιότητες με πολύπλοκο ωρολογιακό μηχανισμό.

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων είναι ο αρχαιότερος γνωστός πολύπλοκος μηχανισμός. Ονομάζεται και πρώτος γνωστός αναλογικός υπολογιστής. Η ποιότητα κατασκευής του υποδηλώνει ότι είχε ανακαλυφθεί κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής Περιόδου.

Ανακαλύφθηκε σε ναυάγιο ανοικτά του Ελληνικού νησιού Αντικύθηρα μεταξύ των Κυθήρων και της Κρήτης. Με βάση τη μορφή των ελληνικών επιγραφών που φέρει χρονολογείται μεταξύ του 150 π.Χ. και του 100 π.Χ., αρκετά πριν από την ημερομηνία του ναυαγίου, το οποίο ενδέχεται να συνέβη ανάμεσα στο 87 π.Χ. και 63 π.Χ.. Θα μπορούσε να ήταν κατασκευασμένο μέχρι μισόν αιώνα πριν το ναυάγιο. Το ναυάγιο ανακαλύφθηκε το 1900 σε βάθος περίπου 40 με 64 μέτρων και πολλοί θησαυροί, αγάλματα και άλλα αντικείμενα, ανασύρθηκαν από Συμιακούς σφουγγαράδες και βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.

Στις 17 Μαΐου 1902, ο Βαλέριος Στάης, αρχαιολόγος και διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου, πρόσεξε ότι ένα από τα ευρήματα είχε έναν οδοντωτό τροχό ενσωματωμένο και εμφανείς επιγραφές με αστρονομικούς όρους.

Τη μέχρι τώρα συνολική ανάλυση των επιγραφών που βρίσκονται στο εσωτερικό του Μηχανισμού των Αντικυθήρων παρουσίασε πριν ένα χρόνο, τον Ιούνιο του 2016, η ομάδα μελέτης αυτού του αινιγματικού για την επιστημονική κοινότητα αντικειμένου. Τα ευρήματα της μελέτης είναι το αποτέλεσμα διεθνούς ερευνητικής προσπάθειας κατά τα τελευταία περίπου 10 χρόνια.

Ουσιαστικά, πρόκειται για τον αρχαιότερο υπολογιστή, ο οποίος παρείχε στον κάτοχό του τη δυνατότητα να βλέπει με ακρίβεια τις εκλείψεις της σελήνης και του ήλιου καθώς και την κίνηση των ουράνιων σωμάτων.

Έτσι λειτουργεί ο Μηχανισμός των Αντικηθύρων

Στη μία πλευρά της συσκευής υπήρχε μία λαβή η οποία κινούσε όλο το σύστημα. Γυρίζοντας τη λαβή στο Μηχανισμό των Αντικυθήρων άρχιζαν να περιστρέφονται οι δείκτες που υπήρχαν στο εμπρόσθιο και στο οπίσθιο μέρος του μηχανισμού. Επιλέγοντας μία ημερομηνία αποκαλύπτεται τα αστρονομικά φαινόμενα που συμβαίνουν γύρω από τη Γη.

Αν μπει κανείς στην ιστοσελίδα της NASA όπου αναφέρονται όλες τις εκλείψεις του παρελθόντος και αυτές που είναι να γίνουν στο μέλλον, αναγράφεται ότι «αυτό που κάνουμε εμείς εδώ με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές είναι και αυτό που έκανε ο μηχανισμός των Αντικυθήρων πριν από περίπου 2.000 χρόνια».

Στον μηχανισμό εμπεριέχεται και ένα αστρολογικό ημερολόγιο, οι δείκτες του οποίου φαίνεται πως περιστρέφονται γύρω από τον ζωδιακό κύκλο αποκαλύπτοντας τις κινήσεις τόσο της Σελήνης όσο και των πλανητών. Όπως αποκαλύπτεται επίσης, οι κινήσεις των πλανητών είναι άμεσα συνδεδεμένες με συγκεκριμένους τόπους παρατήρησης, κάτι που δείχνει ότι ο δημιουργός του μηχανισμού των Αντικυθήρων είχε προβλέψει το μηχάνημα αυτό να μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περισσότερες από μία τοποθεσίες, αφού πάνω του έχουν ανακαλυφθεί χαραγμένες οι λέξεις Δωδώνη και Αλεξάνδρεια. Επίσης συνδέονται με αθλητικά γεγονότα που πραγματοποιούνταν ανά τετραετία, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες και τα Ίσθμια.