Χάρης Βάρβογλης

20/02/2019

Τα δελτία ειδήσεων όλων των τηλεοπτικών σταθμών έχουν απαραίτητα και ένα τμήμα αφιερωμένο στον καιρό, συχνά διανθισμένο με ωραίες φωτογραφίες από τη νεφοκάλυψη της χώρας μας. Την εποχή που ήμουν μαθητής, τα δελτία καιρού ήταν διαβόητα για την αναξιοπιστία τους, με πολύ μικρή πιθανότητα να έχουν σωστή πρόβλεψη. Σήμερα η κατάσταση έχει αντιστραφεί και αυτό που έχει μικρή πιθανότητα είναι η λανθασμένη πρόβλεψη.

Η εντυπωσιακή αυτή πρόοδος οφείλεται βασικά σε δύο παράγοντες: από τη μια μεριά στην ανάπτυξη ισχυρότατων ηλεκτρονικών υπολογιστών και από την άλλη στις ακριβέστατες μετεωρολογικές παρατηρήσεις από τη Γη αλλά και από το διάστημα. Η εξέλιξη των υπολογιστών ήταν συνεχής από τότε που εμφανίστηκαν στα μέσα του 20ού αιώνα μέχρι σήμερα, αλλά η παρατήρηση από το διάστημα χαρακτηρίζεται από ένα σημαντικότατο γεγονός. Αυτό συνέβη στις 17 Φεβρουαρίου 1959, μια μέρα σαν και σήμερα πριν από ακριβώς 60 χρόνια, και ήταν η εκτόξευση του πρώτου μετεωρολογικού δορυφόρου, του αμερικανικού Vanguard 2.

Οι πρώτοι μετεωρολογικοί δορυφόροι παρατηρούσαν την επιφάνεια της Γης στο ορατό φως, επομένως μπορούσαν να παίρνουν φωτογραφίες μόνο από τις περιοχές που φώτιζε ο Ήλιος, δηλαδή από τους τόπους που είχαν ημέρα. Αυτές δείχνουν με μεγάλη σαφήνεια την ημερήσια νεφοκάλυψη του εδάφους καθώς και τα συστήματα κυκλώνων, που χαρακτηρίζονται από σπειροειδή δομή των νεφών, στοιχεία που μπορεί να αναγνωρίσει και ένας αδαής.

Χάρης Βάρβογλης

13/02/2019

Το πυρίτιο είναι ένα από τα αφθονότερα στοιχεία της επιφάνειας της Γης, αφού αποτελεί περίπου το 28% του στερεού φλοιού της. Η άμμος της θάλασσας είναι διοξείδιο του πυριτίου και η άργιλος (κοκκινόχωμα) είναι ένωση του πυριτίου με αργίλιο (αλουμίνιο). Μέχρι όμως τα μέσα του 20ού αιώνα η χρήση του πυριτίου από τον άνθρωπο ήταν μάλλον περιορισμένη, με κύριες εφαρμογές την κατασκευή γυαλιού, πορσελάνης και αργότερα τσιμέντου.

Όλα όμως άλλαξαν στις 10 Φεβρουαρίου 1942, μια μέρα σαν και σήμερα πριν από 77 χρόνια, όταν ο αμερικανός χημικός James Franklin Hyde έλαβε το πρώτο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για την παρασκευή τελείως καθαρού διοξειδίου του πυριτίου. Από τότε αυτό το υλικό έχει βρει πολλές χρήσεις, από την κατασκευή των σύγχρονων αστρονομικών τηλεσκοπίων μέχρι την παρασκευή οπτικών ινών. Γι? αυτόν το λόγο ο Hyde θεωρείται ο πατέρας της χημείας του πυριτίου, η οποία βρίσκεται σήμερα στην αιχμή του τεχνολογικού πολιτισμού μας.

Η λατινική ονομασία του πυριτίου είναι silicon και με αυτό το όνομα είναι σήμερα γνωστό στον πολύ κόσμο από δύο σημαντικότατες εφαρμογές του, που εμφανίστηκαν στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, μετά το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας του Hyde: την κατασκευή ολοκληρωμένων κυκλωμάτων, (γνωστών και ως μικροτσίπ) και την παρασκευή στεγανωτικών-μονωτικών, που είναι γνωστά στον πολύ κόσμο με το όνομα σιλικόνες.

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ

2^η Ανακοίνωση

Η Περιφερειακή Διεύθυνση
Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας

και οι Συντονιστές Εκπαιδευτικού έργου κλάδου ΠΕ86 Πληροφορικής Κεντρικής Μακεδονίας

σε συνεργασία με

το Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας (ΝΟΗΣΙΣ)

και το Σωματείο «Φίλοι του Ιδρύματος Κ.Δ.Ε.Μ.Τ. (πρώην Φίλοι Τ.Μ.Θ)»

διοργανώνουν το

11^ο ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

με θεματικούς άξονες: Εφαρμογές για υπολογιστές, έξυπνες συσκευές

και Διαδίκτυο-Εκπαιδευτική Ρομποτική

που θα διεξαχθεί στις 16 - 19 Απριλίου 2019

στο Συνεδριακό Κέντρο «Ν. Οικονόμου»

ΝΟΗΣΙΣ  - Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας

Έγκριση του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων

(σχετική άδεια ΥΠΠΕΘ Φ15.1/1977/Δ2  7-1-2019)

Υπό την Αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών
Τομέας Μακεδονίας Θράκης

Attachments:

Προκήρυξη 11ου Μαθητικού Συνεδρίου-2η-Ανακοινωση.pdf

[ ]

370 Kb

Έλληνες επιστήμονες συμμετέχουν στον σχεδιασμό αποστολής ΗΠΑ και Ευρώπης ενόψει της έλευσης αστεροειδούς το 2022

Η Γη ετοιμάζει την... πλανητική της άμυνα καθώς αναμένει την έλευση ενός νέου αστεροειδούς το 2022.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 12/1/2017

«Το 2022 ένας αστεροειδής πρόκειται να περάσει αρκετά κοντά από τη Γη, αλλά σε ασφαλή απόσταση και έχει σχεδιαστεί να γίνει το πρώτο πείραμα του είδους "τι θα κάναμε αν (σ.σ ο αστεροειδής) ερχόταν επάνω μας;"», εξήγησε μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό του ΑΠΕ-ΜΠΕ, "Πρακτορείο 104,9 FM", ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Φυσικής, του Τομέα Αστροφυσικής, Αστρονομίας και Μηχανικής του ΑΠΘ, Κλεομένης Τσιγάνης.

Όπως εξήγησε ο κ.Τσιγάνης, Έλληνες επιστήμονες συμμετέχουν στον σχεδιασμό αποστολής των ΗΠΑ και της Ευρώπης, με την επωνυμία DART (Double Asteroid Redirection Test) για το αμερικανικό τμήμα, και Hera (Ήρα) για το ευρωπαϊκό. Πρόκειται για μια αποστολή, η οποία «θα στείλει ένα σκάφος (να συγκρουστεί) με μεγάλη ταχύτητα με τον αστεροειδή, προκειμένου να παρατηρήσει πόσο πολύ λίγο μπορεί να τον εκτρέψει από την τροχιά του, αλλά αυτό να το μετρήσει».

Η φιλόδοξη και πρωτοποριακή διαστημική αποστολή ξεφεύγει σύμφωνα με τον κ.Τσιγάνη από την επιστημονική φαντασία και παρόμοιες σεναριακές ιδέες ταινιών, ιδιαίτερα των δεκαετιών '70 και '80, «στο ότι δεν χρειάζονται ούτε πυρηνικά ούτε τίποτα παρόμοιο, (καθώς) το μέγεθος του αστεροειδούς (σ.σ που θα χτυπηθεί) δεν είναι αρκετά μεγάλο».

Οι Έλληνες επιστήμονες συμμετέχουν στην παγκόσμια ομάδα προμελέτης και μελέτης της αποστολής, που έχει πληθώρα σταδίων πριν από τις εκτοξεύσεις των συστημάτων, καθότι πρόκειται για ένα πρόγραμμα μεγάλης κλίμακας. Την ίδια ώρα παράλληλα «είναι σε εξέλιξη από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ΕSA) ο σχεδιασμός της μακέτας του διαστημικού σκάφους που θα "συγκρουστεί" με τον αστεροειδή», όπως ανέφερε ο Έλληνας επιστήμονας. Στη φάση Β' της συνολικής μελέτης (σ.σ preliminary design work, phase B1), στην οποία βρισκόμαστε σήμερα, "υπάρχει μια ομάδα επιστημόνων που είναι η κεντρική επιστημονική ομάδα", στην οποία συμμετέχει και ο Έλληνας αστροφυσικός όπως και επιστήμονες από τη Γαλλία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Από τη μεριά της ESA, το πρότζεκτ για την ευρωπαϊκή πλευρά ονομάζεται Hera (Ήρα), ενώ ταυτόχρονα πληθώρα άλλων, μικρότερων επιστημονικών ομάδων, είναι συνδεδεμένες με την κεντρική. Πρόκειται για ομάδες που περιλαμβάνουν και επιστημονικό δυναμικό από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, πέραν του κ. Τσιγάνη.

Ο Γ. Μπαζιώτης, επικ. καθηγητής Ορυκτολογίας-Πετρολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών αναλύει τα δεδομένα

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 16/02/2019

Το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας προσέλκυαν ανέκαθεν οι μετεωρίτες, πολλώ δε μάλλον όταν πριν από λίγες ημέρες, την 1η Φεβρουαρίου, ένας μετεωρίτης χτύπησε την Αβάνα της Κούβας.

Ο επίκουρος καθηγητής Ορυκτολογίας-Πετρολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννης Μπαζιώτης, σταχυολογεί τα σημαντικότερα περιστατικά και εξηγεί τι αναζητούν οι επιστήμονες και ειδικότερα οι αποστολές στις οποίες συμμετέχουν Έλληνες επιστήμονες.

Ακολουθεί το άρθρο του κου Μπαζιώτη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ:

Μόλις πρόσφατα, την 1η Φεβρουαρίου, ο άνθρωπος ήρθε αντιμέτωπος με τη δύναμη της φύσης, τη δύναμη του απρόσμενου. Έγινε θεατής σε ένα γεγονός, που ο χρόνος θέασης και αντίδρασης εμπρός στο γεγονός είναι τόσο λίγος όσος απαιτείται για να ανοιγοκλείσουμε τα βλέφαρά μας. Ένα τέτοιο γεγονός ήταν η πτώση ενός μετεώρου στη περιοχή της Κούβας και η μετέπειτα ανάκτηση από το έδαφος μικρών κομματιών μετεωρίτη. Ένας μετεωρίτης που απομένει να μελετηθεί από τους επιστήμονες, ώστε να δούμε την ακριβή προέλευσή του.

Ένα αντίστοιχο γεγονός, που προκάλεσε τη θραύση τζαμιών και τον τραυματισμό περισσότερων από 1.000 ανθρώπων, έλαβε χώρα στη περιοχή της Ρωσίας, στις 15 Φεβρουαρίου 2013. Τότε ένας μικρός αστεροειδής διαμέτρου 18 περίπου μέτρων εισήλθε στην ατμόσφαιρα της Γης με την απίστευτη ταχύτητα των 19 χιλιομέτρων ανά δευτερόλεπτο, με άλλα λόγια σα να κάλυπτε ένα αυτοκίνητο την απόσταση Αθήνα-Κόρινθο σε μόλις τέσσερα δευτερόλεπτα!

Το ουράνιο αυτό βραχώδες σώμα εξερράγη στον αέρα πάνω από την περιοχή Τσελιάμπινσκ και κομμάτια του έπεσαν στο έδαφος. Το μεγαλύτερο εξ αυτών είχε βάρος λίγο μεγαλύτερο από 650 κιλά (δηλαδή ζύγιζε λίγο παραπάνω από το μισό βάρος ενός μέσου αυτοκινήτου) και ανασύρθηκε από τη λίμνη Cebarkul. Η συνολική ενέργεια που απορροφήθηκε από την ατμόσφαιρα κατά την είσοδο του μετεώρου, ισοδυναμούσε με 400-500 κιλοτόνους ΤΝΤ, δηλαδή η ενέργεια αυτή ήταν κατά μέρος όσο 30 φορές μεγαλύτερη από εκείνη που εκλύθηκε κατά την έκρηξη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα.

Στην Ελλάδα υπάρχει μόνο μία περίπτωση επιβεβαιωμένης ανάκτησης μετεωρίτη, τον Ιούνιο 1818, στη περιοχή των Σερρών. Το δείγμα αυτό, που ονομάστηκε ευλόγως Seres, εκτίθεται στο μουσείο Φυσικής Ιστορίας της Βιέννης στην Αυστρία.

Ένα ακόμη πιο τρομακτικό παράδειγμα πτώσης αστεροειδούς έλαβε χώρα πριν από περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια. Ένα γεγονός μεγάλων διαστάσεων που συγκλόνισε όχι μόνο τη περιοχή στην οποία έπεσε, αλλά και το παγκόσμιο γήινο στερέωμα, οδηγώντας στην εξαφάνιση όχι μόνο των δεινοσαύρων, αλλά και περίπου του 85% της ζώσας ύλης στη Γη.

Για την εξάλειψη των επικριτικών και αντίθετων επιστημονικών απόψεων, μία διακρατική αποστολή πραγματοποίησε βαθιά γεώτρηση 1.300 μέτρων στη