Η βετεράνος αστροναύτης της NASA, Marsha Sue Ivins, μιλά στο LIFO.gr για τις κυριολεκτικά διαστημικές εμπειρίες της και την «αβάσταχτη ελαφρότητα» της μηδενικής βαρύτητας.
Η αστροναύτης Marsha Ivins κατέβηκε από το διάστημα για να μας μιλήσει
Η βετεράνος αστροναύτης της NASA, Marsha Sue Ivins, μιλά στο LIFO.gr για τις κυριολεκτικά διαστημικές εμπειρίες της και την «αβάσταχτη ελαφρότητα» της μηδενικής βαρύτητας
ΠΑΝΟΣ ΣΑΚΚΑΣ 19.4.2018
Όπως κάθε φυσιολογικό παιδί, όταν ήμουν μικρός ήθελα να γίνω αστροναύτης αλλά στη συνέχεια με κέρδισε η αιώνια φοιτητική ζωή.
Αντιθέτως, η Marsha Sue Ivins κατάφερε να κάνει το παιδικό (μου) της όνειρο πραγματικότητα, με χαρακτηριστική άνεση, και τη Δευτέρα θα μιλήσει για την ιστορία των επανδρωμένων Διαστημικών Πτήσεων στο Ίδρυμα Ευγενίδου.
Συζητώντας μαζί της για τριάντα λεπτά, προσπάθησα να ανακαλύψω το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένοι οι πιο θαρραλέοι εξερευνητές του πλανήτη, που ταξιδεύουν πάνω σε τόνους εκρηκτικών καυσίμων για να ξεφύγουν από αυτόν.
Η Ivins γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1951 στη Βαλτιμόρη και έκλεισε τα 18 λίγους μήνες πριν ο Νιλ Άρμστρονγκ περπατήσει για λογαριασμό της ανθρωπότητας στη Σελήνη.
Είμαστε συνηθισμένοι να βρίσκουμε τα πράγματα εκεί που τα αφήνουμε αλλά στο Διάστημα τίποτα δεν μένει στη θέση του. Πιάνεις τον εαυτό σου να εύχεται για ελάχιστη βαρύτητα, όση χρειάζεται για να βρεις τα πράγματά σου εκεί που τα άφησες, μια στιγμή νωρίτερα.
- Επηρέασε τη μετέπειτα πορεία σας αυτή η ιστορική συγκυρία; Ήταν τότε που σκεφτήκατε για πρώτη φορά να γίνετε αστροναύτης;
Όχι. Οι εμπειρίες που με ώθησαν να γίνω αστροναύτης πάνε πολύ πιο πίσω από την πρώτη επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη. Όταν το 1961 ο Άλαν Σέπαρντ έγινε ο πρώτος Αμερικανός που έκανε υποτροχιακό «άλμα», ήμουν μόλις 10 χρονών. Θυμάμαι ότι έμεινα ξύπνια ως αργά τη νύχτα να παρακολουθώ στην τηλεόραση τις εξελίξεις.
Αλλά και στο σχολείο, οι δάσκαλοι σταματούσαν συχνά το μάθημα και έσπρωχναν μια μικρή, ασπρόμαυρη τηλεόραση στην τάξη για να δούμε live τις εκτοξεύσεις. Αυτό συνεχίστηκε και τα επόμενα χρόνια με τα προγράμματα Μercury, Gemini και Apollo ? κάθε φορά που κάποιος εκτοξευόταν ή προσγειωνόταν ή πήγαινε στο φεγγάρι, το βλέπαμε ζωντανά. Είχα λοιπόν σαγηνευτεί πολύ νωρίτερα από τον πρώτο σεληνιακό περίπατο του Άρμστρονγκ. Όταν εκείνος κάρφωνε την αμερικανική σημαία στο εξωγήινο τερέν, εγώ είχα ήδη αποφασίσει ότι έπρεπε να σπουδάσω μηχανικός για να δουλέψω κάποια μέρα για τη NASA, είτε ως τεχνικός είτε ως αστροναύτης.
Η ομάδα της αποστολής STS-98 Atlantis (7-20 Φεβρουαρίου, 2001). Πηγή: www.lifo.gr
Το 1973, η Ivins πήρε το πτυχίο της στην Αεροδιαστημική Μηχανική από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο και σχεδόν αμέσως έπιασε δουλειά στο Johnson Space Center της NASA.
Το 1980 αναβαθμίστηκε σε μηχανικό πτήσεων και το 1984 επελέγη από την υπηρεσία ως υποψήφια αστροναύτης. Πέταξε συνολικά πέντε φορές στο διάστημα, από το 1990 έως το 2001, σε αποστολές ανάπτυξης δορυφόρων, διαστημικών πειραμάτων, ανταλλαγής αστροναυτών στον ρωσικό σταθμό Μιρ και επέκτασης του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού (ISS).
Καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας της, έμεινε στο διάστημα για 55 ημέρες, 21 ώρες, 48 λεπτά και 10 δευτερόλεπτα (ναι μετρούν και τα δευτερόλεπτα).
- Τι φοβόσασταν περισσότερο εκεί πάνω;
Ο μεγαλύτερος μου φόβος ήταν να μην κάνω κάποιο λάθος στην αποστολή μου. Να μην τα θαλασσώσω ενώ με κοιτούσε ολόκληρος ο πλανήτης από κάτω.
- Τι σας έλειπε περισσότερο στο διάστημα;
Δεν μου έλειψε κανείς και τίποτα. Εξάλλου το μεγαλύτερο διάστημα που έλειψα ήταν 14 ημέρες. Το ταξίδι που θα κάνω στη Βοσνία και στην Ελλάδα θα έχει περίπου την ίδια διάρκεια ? τον ίδιο χρόνο θα λείψω από το σπίτι. Εμείς δεν ήμασταν σαν τα πληρώματα του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού που παρέμεναν για έξι μήνες στο διάστημα. Δεν μου έλειπε ούτε ο κακός καιρός, ούτε η κίνηση στους δρόμους, ούτε οι άνθρωποι, ούτε η τηλεόραση.
- Σας έλειψε καθόλου η βαρύτητα;
Ναι, λίγο. Είμαστε αλλιώς συνηθισμένοι. Σε 10 ή 14 μέρες δεν συνηθίζεις το γεγονός ότι όλα τα πράγματα γύρω σου κυριολεκτικά επιπλέουν. Οι συνάδελφοι που περνούν έξι μήνες είναι πολύ άνετοι με αυτό, αλλά μέσα σε δύο εβδομάδες δεν προλαβαίνεις καθόλου να εγκλιματιστείς. Αφήνεις κάτι από τα χέρια σου και φεύγει μακριά σου. Φαντάσου πώς είναι να βγάζεις τα ρούχα σου το βράδυ. Είμαστε συνηθισμένοι να βρίσκουμε τα πράγματα εκεί που τα αφήνουμε αλλά εκεί πάνω τίποτα δεν μένει στη θέση του. Πιάνεις τον εαυτό σου να εύχεται για ελάχιστη βαρύτητα, όση χρειάζεται για να βρεις τα πράγματά σου εκεί που τα άφησες, μια στιγμή νωρίτερα.
Οι άνθρωποι που μένουν έξι μήνες στο διάστημα είναι διαφορετική περίπτωση. Σε αυτούς αρχίζουν να λείπουν άλλα πράγματα όπως η βροχή και η αίσθηση του αέρα στο πρόσωπό τους. Σε δύο εβδομάδες όμως δεν σου λείπουν αυτά.
«Παλιότερα, όσοι έμεναν στο διάστημα έχαναν ακόμα και το 17% της οστικής τους μάζας. Μετά από δεκαετίες εμπειρίας
όμως, ξέρουμε ποιες είναι οι απαραίτητες αερόβιες και αναερόβιες ασκήσεις για παραμείνουμε απολύτως υγιείς». Πηγή: www.lifo.gr
- Ο συνάδελφός σας Σκοτ Κέλι διέμεινε στον ISS για περίπου έναν χρόνο. Όταν επέστρεψε το 2016, αντιμετώπισε δυσκολίες προσαρμογής. Πιστεύετε ότι μπορούμε τελικά να επιβιώσουμε στο διάστημα ή υπάρχουν ανυπέρβλητα προβλήματα από την μακροχρόνια παραμονή μας σε αυτό;
Ο Σκοτ δεν αντιμετώπισε κανένα σοβαρό θέμα υγείας. Ακόμα και όσοι μένουν για έξι και οχτώ μήνες στον Σταθμό ή, στην περίπτωση του Κέλι, για έναν ολόκληρο χρόνο, δεν υποφέρουν από μόνιμα προβλήματα ούτε από επίφοβες αλλαγές στη φυσιολογία τους.
Παλιότερα, όσοι έμεναν στο διάστημα έχαναν ακόμα και το 17% της οστικής τους μάζας. Μετά από δεκαετίες εμπειρίας όμως, ξέρουμε ποιες είναι οι απαραίτητες αερόβιες και αναερόβιες ασκήσεις για παραμείνουμε απολύτως υγιείς. Μπορούμε να ζήσουμε με ασφάλεια στο διάστημα.
Φυσικά έστω και λίγη βαρύτητα είναι προτιμότερη αλλά μέχρι να φτάσουμε στην τεχνολογία του «Star Trek», θα αντιμετωπίζουμε επιτυχώς το πρόβλημα με τρέξιμο και βαράκια.
